کمکاری تیروئید شرایطی است که غده تیروئید هورمونهای کافی تولید نمیکند و بر متابولیسم و سلامت بدن تأثیر میگذارد. تغذیه نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد و بسیاری از افراد میپرسند: آیا سیب زمینی برای کمکاری تیروئید مضر است؟ سیب زمینی به دلیل ارزش غذایی بالا و دسترسی آسان، مادهای پرمصرف در رژیمهای غذایی است.
کمکاری تیروئید چیست؟
کمکاری تیروئید زمانی رخ میدهد که غده تیروئید هورمونهای تیروکسین (T4) و ترییدوتیرونین (T3) را به مقدار کافی تولید نکند. این هورمونها برای تنظیم متابولیسم، دمای بدن، و عملکرد قلب ضروریاند. علائم آن شامل خستگی، افزایش وزن، و خشکی پوست است. طبق American Thyroid Association (ATA، ۲۰۲۴)، تغذیه مناسب میتواند علائم را کاهش دهد. برخی مواد غذایی حاوی مواد غذایی گواتروژن ممکن است در عملکرد تیروئید اختلال ایجاد کنند، که بررسی تأثیر سیب زمینی را برای رژیم غذایی تیروئیدی ضروری میکند.
ترکیبات تغذیهای سیب زمینی
سیب زمینی مادهای مغذی است که خواص سیب زمینی شامل تأمین انرژی و مواد مغذی کلیدی است. طبق USDA، یک سیب زمینی متوسط (۱۵۰ گرم، بدون پوست) حاوی:
- کالری: ۱۳۰ کیلوکالری
- کربوهیدرات: ۳۰ گرم
- فیبر: ۲-۳ گرم
- پروتئین: ۳.۵ گرم
- چربی: کمتر از ۰.۲ گرم
- ویتامینها و مواد معدنی: پتاسیم (۵۱۵ میلیگرم)، ویتامین C (۱۲ میلیگرم)، منیزیم.
سیب زمینی فاقد ترکیبات گواتروژن قوی (مانند گلوکوزینولاتهای موجود در کلم یا سویا) است که میتوانند جذب ید را مختل کنند. بنابراین، بهطور کلی برای افراد مبتلا به کمکاری تیروئید بیخطر است، اما روش پخت و مقدار مصرف اهمیت دارد.
آیا سیب زمینی برای تیروئید کم کار مضر است؟
سیب زمینی برخلاف مواد غذایی گواتروژن مانند سویا یا کلم خام، بهطور مستقیم عملکرد تیروئید را مختل نمیکند. مطالعات (Journal of Clinical Endocrinology، ۲۰۲۳) نشان میدهند که سیب زمینی آبپز یا پخته با پوست، به دلیل فیبر بالا و کالری متوسط، میتواند بخشی از تغذیه برای کمکاری تیروئید باشد. با این حال:
- روش پخت: سیب زمینی سرخکرده به دلیل چربی بالا میتواند باعث افزایش وزن شود، که برای بیماران تIROئیدی نامناسب است.
- کنترل مقدار: مصرف بیش از حد سیب زمینی به دلیل کربوهیدرات بالا ممکن است متابولیسم را تحت فشار قرار دهد.
- کمبود ید و سلنیوم: سیب زمینی منبع ید یا سلنیوم نیست و نباید جایگزین غذاهای غنی از این مواد شود.
روشهای مصرف سیب زمینی برای افراد مبتلا به کمکاری تیروئید
برای گنجاندن سیب زمینی در رژیم غذایی تیروئیدی، نکات زیر را رعایت کنید:
- پخت سالم: سیب زمینی را بهصورت آبپز یا پخته با پوست مصرف کنید تا فیبر و مواد مغذی حفظ شوند. از سرخ کردن اجتناب کنید، زیرا غذاهای پرچرب برای تیروئید مضر هستند.
- کنترل مقدار: روزانه ۱۰۰-۱۵۰ گرم (یک سیب زمینی کوچک) کافی است.
- ترکیب با مواد مغذی: سیب زمینی را با سبزیجات غیرگواتروژن (مانند کدو سبز)، پروتئینهای بدون چربی (مانند مرغ)، و منابع ید (مانند ماهی) مصرف کنید.
- اجتناب از افزودنیها: بهجای کره یا سسهای پرچرب، از روغن زیتون یا ادویههای طبیعی مانند زردچوبه استفاده کنید.
- خنک کردن پس از پخت: سیب زمینی خنک شده حاوی نشاسته مقاوم است که به گوارش و کنترل وزن کمک میکند.
نکات تغذیهای برای مدیریت کمکاری تیروئد
برای حمایت از تغذیه برای کمکاری تیروئید:
- مصرف ید: روزانه ۱۵۰ میکروگرم ید از منابع طبیعی (مانند ماهی) یا مکملها (با تجویز پزشک) دریافت کنید.
- تعادل کالری: کالری دریافتی را کنترل کنید تا از افزایش وزن جلوگیری شود.
- محدود کردن گواتروژنها: از مصرف بیش از حد سویا یا کلم خام خودداری کنید؛ پختن این مواد اثر گواتروژنیک را کاهش میدهد.
- مشورت با متخصص: با متخصص تغذیه مشورت کنید تا رژیم غذایی مناسب تنظیم شود.
- فعالیت بدنی: ورزش منظم به بهبود متابولیسم کمک میکند.
