خواب مناسب برای کودکان یکی از موضوعاتی است که همیشه برای والدین دغدغهساز بوده است. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که با خودتان فکر کنید این بچه چرا خواب ندارد؟ یا شبهایی را پشت سر گذاشتهاید که فرزندتان با کلی انرژی بیدار بوده، در حالی که شما فقط آرزوی چند دقیقه خواب داشتید!
واقعیت این است که خواب کافی برای کودکان، مثل آب برای گیاه، ضروری است. بدون آن، نه رشد خوبی خواهند داشت و نه انرژی کافی برای بازی، یادگیری و شاد بودن، اما سوال اصلی اینجاست؛ چقدر خواب کافی است؟ از همه مهمتر، چطور میشود زمان خواب را مدیریت کرد؟
خواب مناسب هر کودک با دیگری متفاوت است، اما برخی الگوهای کلی وجود دارد که میتواند به شما کمک کند. در ادامه، با نکاتهایی در مورد خواب مناسب کودکان آشنا میشوید که به شما کمک میکند خواب فرزندتان را به بهترین شکل تنظیم کنید. همراه ما باشید تا از این ماجرا یک داستان خوشخواب بسازیم!
بهترین ساعت برای خواب کودکان
خواب مناسب برای کودکان مثل آبیاری برای گلهاست؛ اگر به اندازه و به موقع باشد، حسابی میدرخشند! خواب کافی، بهخصوص در ساعات ابتدایی شب، روی رشد جسمی و ذهنی کودکان تأثیر زیادی دارد. اگر بچهتان دیر بخوابد، صبح احتمالاً با چشمانی نیمهباز و بیحوصله بیدار میشود و انرژی کافی برای بازی و یادگیری ندارد.
طبق تحقیقات، کیفیت خواب در اول شب بیشتر است. یعنی اگر فرزندتان زودتر بخوابد، بهتر و عمیقتر استراحت میکند، اما هرچه دیرتر به رختخواب برود، بدنش فرصت کافی برای شارژ شدن پیدا نمیکند و روز بعد، نه شما آرامش دارید و نه او.
همه ما میدانیم که با بزرگتر شدن، نیاز به خواب کمتر میشود، ولی این دلیل نمیشود خواب کافی را دستکم بگیرید. بچههایی که خوب میخوابند، شادترند، بهتر یاد میگیرند و حتی احتمال آسیبدیدگیشان هم کمتر است. به طور کلی بهبود خواب کودکان برای سلامت جسمی و روحی آنها ضروری است، ولی خواب مناسب کودکان در هر ردهی سنی متفاوت است.
مثلا نوزادان به خواب بیشتری نیاز دارند و از طرفی، بچههای بزرگتر ممکن است خواب شبانه را دوست نداشته باشند. پس اگر میخواهید صبحها با یک کودک سرحال و شاد روبهرو شوید، ساعت خوابش را تنظیم کنید و یادتان باشد که کودک خوشخواب، والدین خوشحال دارد!
ما در ادامهی مطلب میزان خواب ضروری از کودکی تا نوجوانی را به چند دوره زمانی مختلف دستهبندی کردهایم.
بهترین ساعت خواب برای کودک زیر یک سال
خواب نوزادان در ماههای اول زندگی چیزی شبیه به یک مهمانی شبانهروزی است! آنها بیشتر ساعات روز را خواب هستند، اما نه پشت سر هم! بیایید ببینیم این روند چطور پیش میرود و چطور میتوانید همراه این الگوها حرکت کنید تا این داستان خواب مناسب کودکان را یک بار برای همیشه کشف کنید!
1 تا 4 هفتگی: خوابهای کوتاه و زیاد
نوزادان تازهمتولدشده تقریباً 15 تا 18 ساعت در روز میخوابند، اما خوابشان تکهتکه است. معمولاً هر دو تا چهار ساعت یک بار بیدار میشوند. اگر کودکتان زودرس است، ممکن است بیشتر بخوابد. بچههایی که کولیک دارند، خوابشان کمتر و بینظمتر خواهد بود. هنوز خبری از تنظیم شب و روز نیست؛ برای نوزاد شما فرقی ندارد خورشید در آسمان باشد یا ماه!
1 تا 4 ماهگی: کمی نظم بیشتر
بعد از شش هفتگی، کمکم نظم خواب بچه بهتر میشود. طولانیترین خوابها چهار تا شش ساعت هستند و معمولاً شبها اتفاق میافتند. شاید شب و روزتان بالاخره کمی تفکیک شود!
4 تا 12 ماهگی: وقت تنظیم عادتهای خوب
در این سن، نوزاد به حدود 12 تا 15 ساعت خواب در روز نیاز دارد. بیشتر نوزادان در این مرحله به دو یا سه چرت روزانه میرسند. خواب صبح معمولاً حدود 9 شروع میشود و یک ساعت طول میکشد. خواب ظهر برای کودکان بین 12 تا 2 ظهر اتفاق میافتد و کمی طولانیتر است. چرت عصرگاهی هم معمولاً کوتاهتر و در بازه 3 تا 5 عصر است.
با رسیدن به 6 ماهگی، کودک شما از نظر جسمی میتواند شبها بهطور پیوسته بخوابد (البته اگر خودش بخواهد!) این سن بهترین زمان برای ایجاد عادتهای خواب سالم است. به یاد داشته باشید، هر کودکی متفاوت است و این روند خواب مناسب برای کودکان یک برنامه زندگی است. اگر احساس کردید الگوی خواب فرزندتان عجیب است، حتماً با پزشک مشورت کنید.
بهترین ساعت خواب برای کودک یک ساله
کودکان یکساله مثل باتریهای شارژی هستند که برای تمام ماجراجوییهایشان به خواب کافی نیاز دارند. در این سن، حدود 11 تا 14 ساعت خواب روزانه برای رشد جسمی و ذهنیشان ضروری است. اما الگوی خوابشان نسبت به دوران نوزادی کمی تغییر میکند و شما هم باید با این تغییرات همراه شوید.
چرتهای روزانه: از دو به یک
در اوایل یکسالگی، کودکان معمولاً دو چرت در روز دارند؛ یکی صبح و دیگری بعدازظهر. اما وقتی به حدود 18 ماهگی میرسند، چرت صبحگاهی حذف میشود و فقط یک خواب بعدازظهر باقی میماند. خواب ظهر برای کودک معمولاً بین 1 تا 2 ساعت طول میکشد و برای بازگرداندن انرژی آنها کافی است.
خواب شبانه: آرامش طولانی
بیشتر کودکان نوپا شبها حدود 11 ساعت میخوابند. یعنی اگر مثلاً ساعت 8 شب به رختخواب بروند، تا حدود 7 صبح بهخوبی استراحت میکنند. این الگوی منظم کمک میکند هم کودک سرحال باشد و هم شما از کمی آرامش شبانه لذت ببرید. تنظیم خواب مناسب کودکان شما وقتی درست شود، همه چیز بهتر پیش میرود؛ پس خواب کافی را جدی بگیرید.
بهترین ساعت خواب برای کودک دو ساله
کودکان دو ساله پر از انرژیاند؛ از صبح که بیدار میشوند تا شب، انگار روی یک منبع بیپایان باتری کار میکنند! اما این کوچولوهای پرجنبوجوش برای رشد بهتر و حفظ انرژیشان نیاز به خواب کافی دارند. در این سن، کودکان باید حدود 11 تا 14 ساعت در شبانهروز بخوابند تا بتوانند روز بعد با همان انرژی همیشگی ادامه دهند.
چرتهای روزانه: یک بار کافی است
اکثر بچههای دو ساله روزانه یک چرت دارند، که معمولاً بعد از ناهار است و بین 1 تا 3 ساعت طول میکشد. این چرت نه تنها به شارژ دوباره بدنشان کمک میکند، بلکه شما هم فرصتی پیدا میکنید که کمی نفس بکشید!
شبها: زمان خواب مشخص
بهترین زمان خواب، مناسب برای کودکان دو ساله، بین 7 تا 9 شب است. اگر برنامه منظمی داشته باشید، احتمالاً کودکتان صبحها بین 6 تا 8 با انرژی و سرحال بیدار میشود.
چالشها: مقاومت در برابر خواب
در این سن، ممکن است فرزندتان به بهانههای مختلف بخواهد دیرتر بخوابد؛ مثلاً “یک قصه دیگه!” یا “من تشنمه!”. اگر تختش نرده ندارد، شاید حتی از تخت بیرون بیاید و دوباره شروع به بازی کند. در این مواقع، صبور باشید و با روتینهای مشخص مثل خواندن داستان، لالایی، یا خاموشکردن چراغها، کودک را به خواب ترغیب کنید.
رویاها و کابوسها
از حدود دو سالگی، کودکان شروع به دیدن رویا میکنند و گاهی ممکن است دچار کابوس شوند. اگر نیمهشب از خواب پرید و ترسیده بود، کنارش باشید و با آرامش او را دوباره به خواب بازگردانید.
به یاد داشته باشید بهبود خواب کودکان باعث سلامتی آنها میشود، پس قبل از خواب فعالیتهای آرامبخش انجام دهید و از تماشای تلویزیون یا بازیهای هیجانانگیز پرهیز کنید.
میزان خواب مناسب برای کودکان
همه میدانیم که خواب مثل سوخت برای بدن است. اما با بالا رفتن سن، نیاز به خواب کمتر میشود. اگر بخواهید بدانید فرزندتان دقیقاً چقدر باید بخوابد، این جدول راهنمای ساده و صمیمی به شما کمک میکند.
رده سنی | ساعت خواب در شبانه روز | مدت زمان هر دور خواب | تعداد دفعات خواب روزانه |
|---|---|---|---|
نوزاد (تا 1 ماهگی) | 15 تا 18 ساعت | خوابهای نامنظم (2-3 ساعت) | 6 تا 8 بار |
1 تا 2 ماهگی | 14 تا 17 ساعت | خوابهای نامنظم | 6 تا 8 بار |
2 تا 4 ماهگی | 14 تا 16 ساعت | خوابهای نامنظم | 3 تا 4 بار |
4 تا 12 ماهگی | 12 تا 15 ساعت | خواب یکپارچهتر | 2 تا 3 بار |
1 تا 2 سالگی | 11 تا 14 ساعت | خواب منظم | 1 تا 2 بار |
2 تا 3 سالگی | 11 تا 13 ساعت | خواب یکپارچه | 1 بار |
3 تا 5 سالگی | 10 تا 13 ساعت | خواب شبانه کامل | 0 تا 1 بار |
6 تا 12 سالگی | 9 تا 12 ساعت | خواب شبانه کامل | 0 بار |
نوجوان (+13 سال) | 8 تا 10 ساعت | خواب شبانه کامل | 0 بار |
سخن پایانی
برای خواب بهتر کودک، قبل از خواب کارهای آرامشبخش مثل کتاب خواندن، موسیقی ملایم یا دوش آب گرم را امتحان کنید، اما وسایلی مثل تبلت و تلویزیون ممنوع! نور آبی این وسایل جلوی ترشح هورمون خواب را میگیرد و باعث بیخوابی آنها میشود. بهتر است خواب مناسب کودکان خود را با شناخت او و برنامهریزی اصلاح کنید! چون نیاز خواب کودکان متفاوت است؛ از نوزادی که بیشتر خواب است تا نوجوانی که کمتر میخوابد. هر کودک نیاز خاص خودش را دارد، پس برنامه خواب را مطابق با نیازش تنظیم کنید. یادمان باشد، خواب خوب = حال خوب!
